Đọc được bài viết này, ở đây có bao nhiêu cặp vợ chồng đã từng chữa chạy mãi không có con, hay rồi khi con vừa đến thì lại bị sẩy lưu mất ? Cho đến một ngày tìm ra được nguyên nhân và chữa trị khỏi thì con lại đến mà không kịp cản, 2 năm 2 đứa ? Tôi có một câu chuyện thú vị mà tôi ví von “thời đến cản không kịp” muốn kể cho các bạn.
Cuối năm 2018, 1 cặp vợ chồng 32 tuổi đến cơ quan cũ và vào phòng khám gặp tôi lần đầu tiên (tôi còn nhớ hôm đó tôi ngồi phòng khám số 4 và là cuối giờ trưa) vì lý do hiếm muộn nhiều năm, đã làm IUI 4 lần và đậu lần nào là thai lưu sớm lần đó. Khi tôi nhìn thấy 2 vợ chồng vừa bước vào phòng khám, đập vào ánh mắt của tôi là 1 người phụ nữ có kiểu hình béo phì đặc trưng mà các thầy khi xưa dạy tôi đã ví von là trông như củ khoai tây cắm trên 2 chiếc tăm vậy (béo bụng, ngực, vai nhưng mông và chân thì gầy), mặt tròn như mặt trăng và ửng đỏ như vừa uống rượu; khám xét kỹ thì tôi phát hiện thêm trên cơ thể bạn ấy từ vai xuống chân đều nổi chi chít các vân tím, rậm lông và tăng huyết áp. Khi ấy, trong đầu tôi đã lóe lên 3 chữ “hội chứng Cushing”, tôi dừng lại công việc thăm khám liên quan đến hiếm muộn của mình và tư vấn cho 2 vợ chồng bạn ấy “tôi nghi ngờ em bị Cushing mà chưa rõ là do tuyến yên hay thượng thận, nó là nguyên nhân gây hiếm muộn lẫn sẩy lưu thai, giờ em sang bệnh viện Bạch Mai khám và chẩn đoán cho tôi nhé”. 2 vợ chồng bạn ấy nghe lời và cũng sang Bạch Mai thăm khám ngay chiều hôm đó.
Gần cuối giờ chiều khi sắp hết bệnh nhân tôi nhận được 1 cuộc điện thoại lạ, tôi bốc máy và ngay lập tức đầu dây bên kia vọng lại “Anh ơi em sang Bạch Mai thăm khám các bác bên này cũng nghi em bị Cushing và hiện tại em đang bị rối loạn điện giải nặng, các bác nói rất nguy hiểm đến tính mạng nên giờ em phải nhập viện cấp cứu luôn anh ạ! Giờ em phải làm sao hả anh ?” – Làm theo các bác chỉ định thôi chứ giờ biết làm sao, tôi cười nói.
Và sau đó bạn ấy phải nằm viện và điều trị cho đến khi ổn định mất hơn tuần. Trong quá trình điều trị các bác sỹ phát hiện ra một loạt các vấn đề bạn ấy gặp phải: Cường cortisol, tăng huyết áp, đái tháo đường, cường giáp, rối loạn điện giải, loãng xương… Tại thời điểm đó siêu âm, CT tuyến thượng thận, MRI tuyến yên của bạn ấy đều không tìm thấy bất thường. Hội chứng Cushing được chẩn đoán tuy nhiên vẫn không rõ nguyên nhân là ở đâu. Bạn ấy được ra viện và tiếp tục điều trị triệu chứng, tức hư chỗ nào điều trị chỗ đó (điều trị “ngọn”) mà không tìm thấy căn nguyên để điều trị tận gốc.
Bẵng đi 1 thời gian ngắn, khi các rối loạn được điều trị hòm hòm, nhưng vẫn phập phùng lắm vì chỉ là điều trị “ngọn”, hết thuốc thì lại bùng mà chẳng thể khỏi hẳn; 2 vợ chồng bạn ấy quay trở lại phòng khám gặp tôi (khoảng những tháng đầu năm 2019) để tiếp tục thăm khám về hiếm muộn. 2 vợ chồng tâm sự “vợ chồng em đã tính vào Từ Dũ để điều trị anh ạ vì kinh tế nhà em eo hẹp; nhưng vì em đi thăm khám nhiều rồi anh là người đầu tiên phát hiện ra em bị Cushing nên vợ chồng em rất tin tưởng anh và trung tâm, muốn nhờ anh và các bác ở đây điều trị có con và giữ thai cho vợ chồng em. Các kết quả thăm khám của 2 vợ chồng tương đối ổn, tinh trùng chồng tốt, vợ dự trữ buồng trứng bình thường, duy chỉ chụp phim tử cung vòi trứng thì buồng tử cung của bạn ấy bị dính nặng nề do tiền sử hút thai lưu trước đó. Muốn có thai được bây giờ trước tiên cần phải mổ gỡ dính buồng tử cung và sau đó can thiệp hỗ trợ sinh sản nếu cần. Nhưng bệnh lý của bạn ấy như vậy (rối loạn hầu hết các tuyến nội tiết) thì giờ chưa thể lên bàn mổ được, càng chưa thể mang thai được vì dù có điều trị cho có thai cũng khó mà giữ được. Vậy là tôi lại tiếp tục “khất” điều trị, động viên và hướng bạn ấy tiếp tục điều trị ổn định/ khỏi bệnh lý Cushing của mình đã.
Tôi vẫn còn nhớ hôm đó tôi chắc nịch nói với bạn ấy: “Tất cả các tuyến nội tiết phụ thuộc tuyến yến của em đều bị cường hoạt động, chắc chắn khả năng cao là do tuyến yên, em nhờ các bác khám lại cho anh nhé, chụp lại MRI tuyến yên cũng được”. 2 vợ chồng bạn ấy lại tiếp tục ra về trong thất vọng, mong con lâu năm, 2 vợ chồng cũng nhiều tuổi, có lẽ họ đang rất mong con và không muốn trì hoãn thêm nữa.
Vài tháng sau, khoảng tháng 7-8/2019 gì đó, 2 vợ chồng bạn ấy tiếp tục quay lại. Vẫn gương mặt nặng trĩu vì bệnh tình vẫn thế chưa tìm ra nguyên nhân, có chăng tăng liều thuốc và ép các rối loạn nội tiết xuống ngưỡng ổn định hơn 1 chút mà thôi. Lần này bạn ấy tha thiết xin tôi cho bạn ấy mổ gỡ dính buồng hoặc làm IVF luôn trữ phôi lại vì bạn ấy sợ không khỏi được bệnh, tuổi cao bạn ấy hết trứng mất. Cầm tập bệnh án dày cộp của bạn ấy, thú thật tôi cũng run khi nghĩ đến việc cho bạn ấy lên bàn mổ; tôi sang xin ý kiến Thầy tôi khi đó – PGS Lê Hoàng, tôi hỏi thầy: “mổ được không thầy, bệnh lý như này em sợ lên bàn mổ lên cơn stress hay gì đó bệnh nhân tử vong thì khổ!”. Thầy tôi nói “cũng sợ, gửi khám tiền mê bác sỹ L đi, anh L nói mổ được thì mổ”. Tôi hỏi tiếp “Đợt này thầy bận, không biết ai sẽ mổ cho bệnh nhân, bệnh nhân thì tha thiết thầy mổ cho bạn ấy, ý thầy sao ạ?” – Ừ tôi mổ thôi, thầy tôi trả lời.
Trộm vía bs L trực tiếp gây mê và thầy tôi trực tiếp mổ, ca mổ thành công và an toàn, kết quả chụp lại tử cung vòi trứng buồng tử cung bạn ấy đẹp đẽ và không còn dính chút nào nữa.
Khoảng 1 tháng sau đó, tôi lại nhận được tin nhắn của bạn ấy. Bạn ấy nói “Anh ơi em đi khám 1 bác sỹ nội tiết khác, bác ấy cũng nghĩ như anh nghi ngờ có u tuyến yên nhưng phải chụp bằng máy MRI có độ phân giải cao hơn mới phát hiện ra, bên anh có máy đó không ạ để em sang chụp nếu không thì em sang bệnh viện 108 để chụp ạ” Cái này thì thôi không rành về máy móc chuyên khoa thật, tôi thành thật trả lời “anh cũng không rõ, bác sỹ bảo sao em nghe vậy đi”.
Kết quả trả về bạn ấy có u tuyến yên thật, vì u mà gây ra tăng tiết 1 loạt các hormon tuyến yên làm cho bạn ấy rối loạn gần như toàn bộ các tuyến nội tiết. Bác sỹ chỉ định phải mổ u tuyến yên, và thế là hành trình của bạn ấy lại kéo dài thêm và lại thêm 1 bệnh viện nữa bạn ấy đặt chân tới – bệnh viện Việt Đức.
1,5 năm kể từ thời điểm bạn ấy gặp tôi lần đầu tiên và được chẩn đoán bị hội chứng Cushing; ca mổ cuối cùng – mổ bóc u tuyến yên của bạn ấy thành công tốt đẹp.
Sau mổ, bệnh Cushing của bạn ấy khỏi hẳn (thực ra là chuyển sang trạng thái suy tuyến yên và điều trị hormon thay thế mất 1 thời gian rồi mới ổn định như người bình thường). Nhưng câu chuyện mới chỉ bắt đầu, khỏi bệnh bạn ấy cũng chỉ vui hơn chút xíu; cái bạn ấy cần nhất là đứa con thì bây giờ vẫn chưa có…
Kể từ ngày mổ tách dính buồng tử cung đã gần 2 tháng bạn ấy vẫn chưa có kinh trở lại; bạn ấy đang chờ có kinh trở lại để lên gặp tôi làm IVF. Sự sốt ruột làm bạn ấy than vãn với tôi nhiều hơn, bạn ấy sợ năm nay không có con thì chồng sẽ bỏ do bà thấy bói phán vậy. Tôi rất muốn bật cười nhưng không hé răng chút nào, tôi động viên bạn ấy và cũng không quên nhắc nhở thử que thử thai hay beta hCG vì nhỡ có bầu thì sao nhất là sau khi mổ u tuyến yên là buồng trứng sẽ được giải thoát, rất dễ có thai. Bạn ấy từ chối, vì lý do em rất hay chậm kinh, hàng trăm lần em thử rồi và chẳng lần nào có thai; em không muốn thử vì sợ không có thì càng buồn hơn. Tôi cũng đành chịu…
Lại thêm 1 tháng nữa, bạn ấy vẫn chưa có kinh và có biểu hiện hơi nghén. Bạn ấy vẫn không tin là có thể có thai và nhất quyết không thử que. Bạn chồng từ động viên chuyển sang nài nỉ, hết lần này đến lần khác, cuối cùng bạn ấy cũng chịu chi 10.000 mua que thử thai, kết quả 2 vạch đỏ chót. Hai vợ chồng sướng điên đảo, gọi cho tôi gào thét, tôi cũng vui lây, 2 vạch rõ lắm tôi bảo đi siêu âm đi nhé, chắc thai cũng lớn rồi. Kết quả thai … đã 10 tuần. Có lẽ, hôm đó là ngày hạnh phúc nhất của 2 vợ chồng họ.
Người Ấn Độ họ có 1 câu triết lý rất hay “đừng bao giờ nói không bao giờ” mà tôi rất thích. Trộm vía, vì đã mổ được u tuyến yên và sau liên tục bám sát bác sỹ nội tiết điều chỉnh các rối loạn nếu có, cả thai kỳ của bạn ấy đều rất ổn định.
Tháng 5/2020 bạn ấy mổ sinh 1 bé trai kháu khỉnh và khỏe mạnh và tất nhiên không thiếu những bức ảnh cháu còn đỏ hỏn và những lời cám ơn từ tận đáy lòng của bạn ấy gửi cho tôi và thầy tôi.
…
Vừa mổ sinh được 7 tháng thì tháng 1/2021 bạn ấy lại có thai lần 2. Hôm nay chủ nhật cuối tuần, bạn ấy dành thời gian lên gặp tôi thăm khám mốc 12 tuần và tiện thể thăm tôi.
Nhìn bức ảnh dựng hình 3D cho cháu làm tôi suy nghĩ… Đúng là “thời đến cản không nổi!”